آسانسور

کابین آسانسور

بخشی از سیستم آسانسور که کالا یا مسافران را در خود جای می‌دهد کابین آسانسور (Cabin یا Car) نامیده می‌شود. کابین آسانسور دارای درب کاملا ایمن بوده و کنترل حرکت آسانسور از داخل آن برای افراد امکان پذیر می‌باشد. کابین آسانسور از سه بخش عمده شامل چهارچوب (یوک)، سکو (محل استقرار مسافر یا بار بر روی آن) و دیواره‌ها (شامل سقف، کف، دیواره‌های جانبی، پوشش‌های داخل و تزئینات کابین آسانسور) تشکیل شده است. درب كابين آسانسور بیشتر وظیفه حفاظت از مسافرین و جلوگیری از برخورد آنها با دیواره چاه به هنگام حرکت آسانسور را عهده دار می‌باشد. یوک کابین (Car Frame) شامل دو بخش (یوک پایین و یوک بالا) بوده و در برگیرنده تمام کابین آسانسور می‌باشد. در واقع تمام وزن کابین و مسافرین توسط یوک به سیم بکسل‌ها وارد می‌شود. بنابراین علاوه بر اهمیت قدرت تحمل بار، تنظیم بودن یوک جهت جلوگیری از انحراف (خصوصا هنگام استفاده از کفشک‌های غلطکی) می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.

طراحی کابین آسانسور

بر اساس نتایج یک نظرسنجی که به سفارش وزارت صنایع آمریکا صورت گرفته، طراحی کابین آسانسور به عنوان یکی از مهمترین ویژگی‌های یک آسانسور خوب شناخته شده است. مساحت و ابعاد کابین آسانسور و نیز تزئینات داخلی آن از موضوعات مهم در طراحی و اجرای کابین آسانسور می‌باشند. تعیین ابعاد کابین آسانسور متناسب با طراحی چاه آسانسور و براساس ظرفیت آن صورت می‌گیرد. این ابعاد به شکل معمول توسط شرکت‌های آسانسوری و در چهارچوب مقررات و استانداردهای کابین آسانسور، نظیر استاندارد ملی ایران یا استاندارد اروپایی EN81، تعیین می‌گردد. به عنوان نمونه بر اساس استاندارد اروپا حداکثر مساحت مجاز برای یک آسانسور 5 نفره (معادل 375 کیلوگرم) 1.10 متر مربع با ابعاد کابین 100×110 و برای یک آسانسور 8 نفره (معادل 600 کیلوگرم) 1.6 متر مربع با ابعاد کابین 140×110 می‌باشد. همچنین حداقل مساحت قابل دسترسی کابین برای آسانسورهای 5 و 8 نفره نیز به ترتیب 0.98 و 1.45 متر مربع است. هرچند استانداردهای متعددی برحسب ظرفیت یا تعداد مسافرین برای مساحت کابین آسانسور تدوین شده، اما افزایش نرخ مسکن و تمایل بسیاری از سازندگان جهت کاستن فضای آسانسور، طراحی و مونتاژ کابین آسانسور را به چالشی بزرگ تبدیل کرده است. به منظور جلوگیری از بروز اختلال در پیاده‌سازی کابین آسانسور و اجتناب از تخریب و ایجاد تغییرات در چاه آسانسور می‌بایست همواره یک تعامل دو جانبه بین خریداران و فروشندگان آسانسور وجود داشته باشد. بدین منظور خریداران آسانسور می‌بایست در زمان ساخت ساختمان چاه آسانسور را مطابق نقشه‌ای که فروشنده بر اساس استانداردهای معمول تدوین ساخته آماده کنند. این کار همچنین موجب می‌شود عملیات‌هایی نظیر قالب‌بندی، آرماتور بندی و بتون ریزی سقف چاه آسانسور مطابق نقشه تدوینی و قبل از شروع کار نصب آسانسور صورت پذیرفته و وقفه‌ای برای انجام عملیات‌های مذکور ایجاد نگردد.

انواع موتور آسانسور

موتورهاي آسانسور توسط شرکت‌هاي مختلفي توليد شده و با برندها و قدرت‌هاي مختلفي در بازار موجود مي‌باشند. انتخاب بهترين موتور آسانسور از ميان انواع موتور آسانسور مي بايست متناسب با ظرفيت و طول مسير حرکت آسانسور صورت پذيرد. موتورهاي آسانسور متداول که در کشور ما نيز عرضه مي‌شوند عمدتا ساخت کشورهاي اروپايي نظير ايتاليا، اسپانيا و آلمان بوده و عبارتند از:

-    موتور آسانسور ايتاليايي آلبرتوساسي (ALBERTO SASSI)
-    موتور آسانسور الکمپ ايتاليا (ELECOMP)
-     موتور آسانسور مونتاناري ايتاليا (MONTANARI)
-    موتور آسانسور سيکور ايتاليا (SICOR)
-    موتور آسانسور جم ايتاليا (Gem)
-     موتور آسانسور اسپانيايي شيندلر (Schindler)
-    موتور آسانسور اورونا اسپانيا(Orona)
-    موتور آسانسور آلماني تيسن (Thyssen)

 

موتور آسانسور الکمپ و آلبرتوساسي

در ميان برندهاي فوق، موتورهاي ايتاليايي معروف ترين موتورهاي آسانسور بوده و موتورهايي مثل موتور آسانسور الکمپ (موتور آسانسور الکامپ) و موتور آسانسور ساسي (موتور آسانسور آلبرتو ساسي) اکثريت بازار ايران را در اختيار دارند. همچنين علاوه بر شرکت‌هاي فوق، برندهاي مختلف چيني (نظير موتورهاي چيني تورين و اتک) و ترک (مثل موتور آسانسور آکار و موتور آسانسور آکيش ترکيه) نيز در بازار آسانسور ايران حضور داشته و به فروش مي‌رسند. برخي از اين موتورها به جز کشور اصلي، توسط ساير کشورها نيز توليد و عرضه مي‌شوند. اغلب شرکت‌هاي توليد و ارائه موتور آسانسور در ايران داراي نماينده رسمي مي‌باشند.

موتور آسانسو از مهم‌ترین قطعات آسانسور محسوب می‌گردد. در این مطلب به معرفی انواع موتور آسانسور شامل موتور گیربکس آسانسور و موتور گیرلس آسانسور می‌پردازیم.

 موتور گیربکس آسانسور

در آسانسورهایی که از سیستم کششی استفاده می‌کنند نيروی محركه لازم جهت حركت آسانسور توسط بخشی که اصطلاحا موتور آسانسور نامیده می‌شود تامین می‌گردد. موتور آسانسور عموما از یک الکتروموتور کوپل شده به یک گیربکس کاهنده تشكيل شده كه همراه با سیستم ترمز و فلکه سر گیر بکس، روی یک ساختار فولادی به نام شاسی موتور مونتاژ شده‌اند. به این موتورها اصطلاحا موتور آسانسور گیربکس‌دار یا موتور گیربکس آسانسور (Geared traction drives) گفته می‌شود. در موتورهاي گیربکس‌دار نيروی دورانی با سرعت بالا و قدرت کم توسط گیربکس به نیرویي با سرعت کم و قدرت به مراتب بیشتر تبدیل می‌گردد. موتور گیربکس‌ها بر اساس نوع الکتروموتورشان  به دو کلاس VVVF و ACVV طبقه بندی می‌شوند.

موتور گیرلس آسانسور

در مقابل موتورهای آسانسور گیربکسی، امروزه استفاده از تکنولوژی موتورهای بدون گیربکس یا موتور گیرلس آسانسور (Gearless tractin drives) معمول‌تر می‌باشد. حذف گیربکس و در نتیجه کاهش سایز و ابعاد موتور، این امکان را ایجاد می‌کند تا موتور در چاه آسانسور، بدون نیاز به اتاق موتورخانه نصب گردد. بنابراین استفاده از موتور آسانسور گيرلس منجر به ایجاد آسانسور بدون موتورخانه  (ROOM LESS) در سیستم های کششی می‌گردد. حذف موتورخانه می‌تواند باعث صرفه جویی در فضا و کاهش هزینه‌های ساختمانی گردد. از طرف دیگر استفاده از موتورهای بدون گیربکس موجب کاهش لرزش كابین آسانسور در حین حركت و نیز کاهش چشمگیر برق مصرفی می‌شود. همچنین به علت عدم استفاده از روغن در موتور گیرلس، این موتورها سازگاری بسیار خوبی با محیط زیست دارند. قیمت موتور آسانسور گیرلس عموما دو برابر قیمت موتور گیربکس‌ها می‌باشد. موتور آسانسور بدون گیربگس دارای برگشت پذیری بالایی بوده و با توجه به ماهیت ترمز الکتریکی در آن‌، انرژی ناشی از ترمز به جای اتلاف به شکل حرارت، مجددا به شبکه تزریق می‌شود.

آسانسور چیست؟

آسانسور یا ascenseur (به انگلیسی Elevator یا  Lift) واژه‌ای فرانسوی بوده و به وسیله‌ای که جهت جابه‌جایی و حمل و نقل عمودی اشخاص یا کالا بین طبقات یک ساختمان استفاده می‌شود اطلاق می‌ گردد. حرکت کابین آسانسور به وسیله بخش تامین نیروی محرکه آن صورت می‌پذیرد. یکی از مرسوم‌ترین روش‌های تامین نیروی محرکه در آسانسورها استفاده از سیستم کششی می‌باشد. در یک آسانسور کششی اتاقک یا کابین آسانسور به کابل‌های فولادی متصل می‌شود. این کابل‌ها روی یک قرقره شیار دار حرکت کرده و طرف دیگر آن‌ها به وزنه‌های تعادل متصل می‌باشد. حرکت این مجموعه به کمک یک موتور الکتریکی صورت می‌گیرد. علت استفاده از وزنه‌های تعادل در آسانسورهای کششی کمک به بالا بردن آن می‌باشد زیرا در غیر این‌صورت برای حرکت آسانسور به بالا می‌بایست از موتورهای بسیار قوی استفاده شود. بدیهی است با توجه به سقوط طبیعی اجسام به سمت پایین، استفاده از این وزنه‌ها مانع بزرگی برای حرکت آسانسور به سمت پایین محسوب نمی‌گردند. وزن وزنه‌های تعادل معمولا برابر وزن کابین بعلاوه نصف وزن ظرفیت کابین (هر نفر 75 کیلوگرم) می‌باشد. به طور کلی اجزای آسانسور یا قطعات آسانسور شامل قطعات مکانیکی آسانسور، قطعات الکترومکانیکی و قطعات الکترونیکی آسانسور می‌باشند. سیستم مکانیکی آسانسور شامل قطعاتی نظیر کابین آسانسور (Car)، درب طبقات آسانسور (Landing Door)، ریل‌های راهنما (Guide Rail)، سیم بکسل (Wire Rope)، گاورنر، پاراشوت و وزنه تعادل می‌باشند. قطعات الکترومکانیکی نیز شامل موتور آسانسور و درب کابین آسانسور (Car Door) بوده و قطعاتی نظیر تابلو فرمان آسانسور (Control Panel)، شاسی احضار (Operating Panel)، جعبه روزیون، فوتومگنت، مگنت دربازکن و لمینت شالتر تشکیل دهنده قطعات الکترونیکی آسانسور می‌باشند.

 محیط نصب آسانسور از سه بخش تشکیل شده است:

   1- موتورخانه آسانسور: جهت نصب موتور و گیربکس و تابلوهای برق و کنترل آسانسور

   2- چاه آسانسور (Hoist Way): جهت حرکت کابین و وزنه‌ های تعادل (همچنین نصب ریل‌ها و درها)

  3- چاهک (پایین‌ترین قسمت چاه آسانسور): محل نصب بافرها (ضربه گیرها)، لوازم گاورنر سقوط، استقرار سکوی ضربه گیر و ...