آسانسور

آسانسور چیست؟

آسانسور یا ascenseur (به انگلیسی Elevator یا  Lift) واژه‌ای فرانسوی بوده و به وسیله‌ای که جهت جابه‌جایی و حمل و نقل عمودی اشخاص یا کالا بین طبقات یک ساختمان استفاده می‌شود اطلاق می‌ گردد. حرکت کابین آسانسور به وسیله بخش تامین نیروی محرکه آن صورت می‌پذیرد. یکی از مرسوم‌ترین روش‌های تامین نیروی محرکه در آسانسورها استفاده از سیستم کششی می‌باشد. در یک آسانسور کششی اتاقک یا کابین آسانسور به کابل‌های فولادی متصل می‌شود. این کابل‌ها روی یک قرقره شیار دار حرکت کرده و طرف دیگر آن‌ها به وزنه‌های تعادل متصل می‌باشد. حرکت این مجموعه به کمک یک موتور الکتریکی صورت می‌گیرد. علت استفاده از وزنه‌های تعادل در آسانسورهای کششی کمک به بالا بردن آن می‌باشد زیرا در غیر این‌صورت برای حرکت آسانسور به بالا می‌بایست از موتورهای بسیار قوی استفاده شود. بدیهی است با توجه به سقوط طبیعی اجسام به سمت پایین، استفاده از این وزنه‌ها مانع بزرگی برای حرکت آسانسور به سمت پایین محسوب نمی‌گردند. وزن وزنه‌های تعادل معمولا برابر وزن کابین بعلاوه نصف وزن ظرفیت کابین (هر نفر 75 کیلوگرم) می‌باشد. به طور کلی اجزای آسانسور یا قطعات آسانسور شامل قطعات مکانیکی آسانسور، قطعات الکترومکانیکی و قطعات الکترونیکی آسانسور می‌باشند. سیستم مکانیکی آسانسور شامل قطعاتی نظیر کابین آسانسور (Car)، درب طبقات آسانسور (Landing Door)، ریل‌های راهنما (Guide Rail)، سیم بکسل (Wire Rope)، گاورنر، پاراشوت و وزنه تعادل می‌باشند. قطعات الکترومکانیکی نیز شامل موتور آسانسور و درب کابین آسانسور (Car Door) بوده و قطعاتی نظیر تابلو فرمان آسانسور (Control Panel)، شاسی احضار (Operating Panel)، جعبه روزیون، فوتومگنت، مگنت دربازکن و لمینت شالتر تشکیل دهنده قطعات الکترونیکی آسانسور می‌باشند.

 محیط نصب آسانسور از سه بخش تشکیل شده است:

   1- موتورخانه آسانسور: جهت نصب موتور و گیربکس و تابلوهای برق و کنترل آسانسور

   2- چاه آسانسور (Hoist Way): جهت حرکت کابین و وزنه‌ های تعادل (همچنین نصب ریل‌ها و درها)

  3- چاهک (پایین‌ترین قسمت چاه آسانسور): محل نصب بافرها (ضربه گیرها)، لوازم گاورنر سقوط، استقرار سکوی ضربه گیر و ...

موتور آسانسو از مهم‌ترین قطعات آسانسور محسوب می‌گردد. در این مطلب به معرفی انواع موتور آسانسور شامل موتور گیربکس آسانسور و موتور گیرلس آسانسور می‌پردازیم.

 موتور گیربکس آسانسور

در آسانسورهایی که از سیستم کششی استفاده می‌کنند نيروی محركه لازم جهت حركت آسانسور توسط بخشی که اصطلاحا موتور آسانسور نامیده می‌شود تامین می‌گردد. موتور آسانسور عموما از یک الکتروموتور کوپل شده به یک گیربکس کاهنده تشكيل شده كه همراه با سیستم ترمز و فلکه سر گیر بکس، روی یک ساختار فولادی به نام شاسی موتور مونتاژ شده‌اند. به این موتورها اصطلاحا موتور آسانسور گیربکس‌دار یا موتور گیربکس آسانسور (Geared traction drives) گفته می‌شود. در موتورهاي گیربکس‌دار نيروی دورانی با سرعت بالا و قدرت کم توسط گیربکس به نیرویي با سرعت کم و قدرت به مراتب بیشتر تبدیل می‌گردد. موتور گیربکس‌ها بر اساس نوع الکتروموتورشان  به دو کلاس VVVF و ACVV طبقه بندی می‌شوند.

موتور گیرلس آسانسور

در مقابل موتورهای آسانسور گیربکسی، امروزه استفاده از تکنولوژی موتورهای بدون گیربکس یا موتور گیرلس آسانسور (Gearless tractin drives) معمول‌تر می‌باشد. حذف گیربکس و در نتیجه کاهش سایز و ابعاد موتور، این امکان را ایجاد می‌کند تا موتور در چاه آسانسور، بدون نیاز به اتاق موتورخانه نصب گردد. بنابراین استفاده از موتور آسانسور گيرلس منجر به ایجاد آسانسور بدون موتورخانه  (ROOM LESS) در سیستم های کششی می‌گردد. حذف موتورخانه می‌تواند باعث صرفه جویی در فضا و کاهش هزینه‌های ساختمانی گردد. از طرف دیگر استفاده از موتورهای بدون گیربکس موجب کاهش لرزش كابین آسانسور در حین حركت و نیز کاهش چشمگیر برق مصرفی می‌شود. همچنین به علت عدم استفاده از روغن در موتور گیرلس، این موتورها سازگاری بسیار خوبی با محیط زیست دارند. قیمت موتور آسانسور گیرلس عموما دو برابر قیمت موتور گیربکس‌ها می‌باشد. موتور آسانسور بدون گیربگس دارای برگشت پذیری بالایی بوده و با توجه به ماهیت ترمز الکتریکی در آن‌، انرژی ناشی از ترمز به جای اتلاف به شکل حرارت، مجددا به شبکه تزریق می‌شود.

انواع موتور آسانسور

موتورهاي آسانسور توسط شرکت‌هاي مختلفي توليد شده و با برندها و قدرت‌هاي مختلفي در بازار موجود مي‌باشند. انتخاب بهترين موتور آسانسور از ميان انواع موتور آسانسور مي بايست متناسب با ظرفيت و طول مسير حرکت آسانسور صورت پذيرد. موتورهاي آسانسور متداول که در کشور ما نيز عرضه مي‌شوند عمدتا ساخت کشورهاي اروپايي نظير ايتاليا، اسپانيا و آلمان بوده و عبارتند از:

-    موتور آسانسور ايتاليايي آلبرتوساسي (ALBERTO SASSI)
-    موتور آسانسور الکمپ ايتاليا (ELECOMP)
-     موتور آسانسور مونتاناري ايتاليا (MONTANARI)
-    موتور آسانسور سيکور ايتاليا (SICOR)
-    موتور آسانسور جم ايتاليا (Gem)
-     موتور آسانسور اسپانيايي شيندلر (Schindler)
-    موتور آسانسور اورونا اسپانيا(Orona)
-    موتور آسانسور آلماني تيسن (Thyssen)

 

موتور آسانسور الکمپ و آلبرتوساسي

در ميان برندهاي فوق، موتورهاي ايتاليايي معروف ترين موتورهاي آسانسور بوده و موتورهايي مثل موتور آسانسور الکمپ (موتور آسانسور الکامپ) و موتور آسانسور ساسي (موتور آسانسور آلبرتو ساسي) اکثريت بازار ايران را در اختيار دارند. همچنين علاوه بر شرکت‌هاي فوق، برندهاي مختلف چيني (نظير موتورهاي چيني تورين و اتک) و ترک (مثل موتور آسانسور آکار و موتور آسانسور آکيش ترکيه) نيز در بازار آسانسور ايران حضور داشته و به فروش مي‌رسند. برخي از اين موتورها به جز کشور اصلي، توسط ساير کشورها نيز توليد و عرضه مي‌شوند. اغلب شرکت‌هاي توليد و ارائه موتور آسانسور در ايران داراي نماينده رسمي مي‌باشند.